Dereń jadalny - doskonały na nalewki i konfitury.

 

Dojrzewające owoce derenia.

 

  Dereń jadalny lub właściwy (Cornus mas) nie jest naszym rodzimym gatunkiem. Został sprowadzony do naszego kraju bardzo dawno temu z uwagi na wyjątkowe walory smakowe owoców. Powszechnie sadzono go w parkach dworskich i pałacowych gdzie stanowił bazę świeżych owoców do wyrobu wyśmienitych w smaku dżemów, galaretek, soków, win i chyba najsłynniejszej w historii polskiej sztuki kulinarnej i powszechnie uważanej za najlepszą nalewkę- słynnej dereniówki. Kto próbował ten wie o czym piszę. Można go również kisić, marynować i przyrządzać jak oliwki-smakuje wybornie. Do chwili obecnej można czasami w starych zapuszczonych parkach natknąć się na tą wyjątkową roślinę a co najważniejsze ciągle owocującą. Egzemplarze te są niezwykle cenne i stanowią bazę wartościowego materiału rozmnożeniowego. Wymagania Najlepiej czuje się na stanowiskach w pełnym słońcu, w półcieniu trochę słabiej owocuje. Bardzo dobrze rośnie na glebach średniej jakości z dużą zawartością wapnia, nie lubi gleb zbyt podmokłych i zimnych. Dereń jest całkowicie odporny na najcięższe mrozy i długotrwałe susze. Nie wymaga żadnych zabiegów pielęgnacyjnych, jest wyjątkowo odporny na choroby. W celu lepszego wzrostu i zwiększenia plonowania można go zasilać przerobionym obornikiem lub kompostem. W plonowanie wchodzi w 3-4 roku życia i owocuje co roku z tą samą intensywnością. Rośnie w formie niewysokiego drzewka lub krzewu do 5 metrów wysokości. Średni plon z jednej sztuki to 20-80 kg owoców, rekordowe plonowanie to nawet 150 kg owoców. Są roślinami niezwykle długowiecznymi, mogą rosnąć i owocować nawet przez 150 lat ! Bardzo dobrze znoszą cięcie i nadają się do zakładania jadalnych żywopłotów, ale uwaga nie należy ich ciąć zima i wiosną gdyż gałązki przycięte bardzo płaczą sokiem. Najlepiej to robić jesienią po zbiorze owoców. Surowcem do wyrobu przetworów są owoce, zawierające bardzo dużo witaminy C i kwasów organicznych. Dojrzewają od sierpnia do września i po całkowitym dojrzeniu smakują wyśmienicie przypominając w smaku śliwki. Soki i nalewki zbijają gorączkę i leczą przeziębienia. Surowcem zielarskim są młode liście i kwiaty, leczą biegunki i dolegliwości żołądkowe. Dereń jadalny jest ozdobą ogrodu z początkiem jesieni kiedy zaczynają dojrzewać duże, lśniące owoce koloru krwisto czerwonego, wtedy też zaczynają się ciekawie przebarwiać liście . Kwitnie bardzo wcześnie zaraz po leszczynie na przełomie lutego i marca. Drewno ma bardzo cenne, wyjątkowo twarde i wytrzymałe jako jedno z niewielu tonie po wrzuceniu do wody, co świadczy o jego wyjątkowej gęstości. W aptekach, sklepach a także na Allegro znajdziecie państwo mnóstwo wyciągów, preparatów i roślin z tamtego regionu świata, które mają ponoć zbawienne skutki w leczeniu wszelkich dolegliwości. Zapominamy natomiast o naszym rodzimym o wiele cenniejszym bogactwie. Ten zapomniany potencjał naszej rodzimej przyrody tak chętnie i często wykorzystywany przez naszych przodków czeka na powtórne odkrycie. Odkryj  więc jego uzdrowicielską moc !

 

Owoce derenia jadalnego w moim ogrodzie.

 

  

   Pozdrawiam !

 

 

Jakie truskawki są najlepsze na domowe trunki ( nalewki, likiery ).

 

Dojrzałe truskawki.

 
 

Truskawki, które chcemy przeznaczyć na produkcję domowych nalewek lub likierów, powinny być najwyższej jakości. Powinny być zdrowe, bez śladów chorób, dobrze dojrzałe, lecz nie przejrzałe, nie powinny być zbyt miękkie. Najlepsze truskawki na domowy alkohol to te ciemnoczerwone, słodkiej odmiany. Raczej nie powinniśmy używać truskawek spod tuneli foliowych, nie mają one takich walorów smakowych jak truskawki, które dojrzewają pod gołym niebem. Najlepsze będą truskawki z własnej działki czy ogródka. Takie truskawki świeżo zebrane, umyte pod bieżącą wodą przez krótki czas zachowają najwięcej aromatu i smaku. Truskawki po umyciu warto osuszyć z nadmiaru wody. Jeśli nie mamy własnych truskawek to podczas zakupu tych owoców warto zwrócić uwagę na ich wygląd. Można też kupić u zaufanego sprzedawcy, sąsiada czy znajomego. Gdy zrobimy nalewkę z dobrych truskawek, nalewka będzie aromatyczna, zdrowa i o pięknym czerwonym kolorze. 

                        

   Pozdrawiam !

 

 

Kiedy zbierać kwiaty i owoce głogu na nalewki.

 

Kwitnące krzewy głogu.

 

  Kwiatostany głogu na nalewki zbieramy na początku kwitnienia, czyli pod koniec maja. Kwiaty zbieramy gdy się całkiem rozkwitną, najlepiej w słoneczny suchy dzień. Pamiętajmy, aby zbierać kwiaty tylko z krzewów które rosną z dala od dróg i zakładów przemysłowych. Krzewy głogu rosną w dobrze nasłonecznionych miejscach np. na obrzeżach pól, lasów oraz na nieużytkach rolnych. Jeśli potrzebujemy suszonych kwiatów to, możemy je wysuszyć w temperaturze do 40 C.

 Owoce głogu zbieramy natomiast pod koniec września, na początku października. Jeśli chcemy mieć suszone, to najpierw podsuszamy je na świeżym powietrzu w ciepłe pogodne dni ( aby pozbyć się ewentualnych robaczków ), a następnie dosuszamy w piekarniku ( 40 C ). Wysuszone owoce przechowujemy w szczelnie zamkniętym pojemniku.

 

Dojrzałe owoce głogu.

 



   Pozdrawiam serdecznie !

 

 

Kiedy zbierać zielone orzechy włoskie na nalewkę , likier.

 

 Legenda głosi, że zielone orzechy włoskie przeznaczone do wyrobu nalewki lub likieru powinny być zbierane i dotykane tylko przez dziewice. Wtedy trunek będzie zdrowy i z doskonałym smakiem i aromatem, ale tyle na temat legendy. Zakonnicy zajmujący się sporządzaniem trunków z zielonych orzechów włoskich mówili, że orzechy powinno się zbierać na świętego Jana, to jest 24 czerwca lub w zbliżonym czasie ( najlepiej do końca czerwca ). Wtedy orzechy zawierają najwięcej cennych składników i dają się łatwo pokroić. Zbierane orzechy powinny być wielkości piłeczki do pingponga. Nie poleca się zbierać ani kroić orzechów w gumowych rękawiczkach, ponieważ niektóre szkodliwe substancje z gumy mogą przedostać się do orzechów. Ważne jest też to, aby zbierać orzechy włoskie z drzew, które rosną z dala od dużych zakładów przemysłowych i dróg !

 Życzę udanych zbiorów !

Jakiego alkoholu używać do wyrobu domowych trunków.

 

Alkohol jest ważnym składnikiem podczas przygotowywania nalewek.

 

   

 Do sporządzania domowych nalewek lub likierów należy używać wyłącznie spirytus i wódkę z pewnych źródeł ! Do przygotowania nalewek i likierów wykorzystujemy tylko alkohol najwyższej jakości ! Warto tego przestrzegać, aby przypadkiem sporządzona przez nas  nalewka czy likier nam nie zaszkodził. Gdy do sporządzania domowych trunków użyjemy złej jakości alkoholu np. alkoholu metylowego, to nawet najlepsze owoce czy zioła nie sprawią , że nasze nalewki lub likiery będą aromatyczne, smaczne i zdrowe !

                        

   Pozdrawiam !

 

 

Serwowanie nalewek ( kilka wskazówek ).

 

Nalewki pięknie prezentują się w ozdobnych karafkach.

 

 Nalewki zwyczajowo podajemy w temperaturze pokojowej, ewentualnie lekko schłodzone. Przed podaniem nalewki na stół warto przelać ją do ozdobnej karafki z przeźroczystego szkła. Kolor nalewki ma istotny wpływ na jej odbiór, dlatego warto zadbać o to , aby jej kolor był dobrze wyeksponowany. Podczas picia nalewek angażujemy prawie wszystkie nasze zmysły, smak, węch, wzrok oraz dotyk. Wszystkie nalewki tradycyjnie podajemy w  małych kieliszkach na wysokiej nóżce, odpowiednie będą także małe kieliszki do wódki z płaskim dnem lub banieczkowate małe czarki. Wszystkie kieliszki muszą być oczywiście przeźroczyste z bezbarwnego szkła ! Nalewek nie pije się w dużych ilościach, zwyczajowo wystarczy 1 - 2 kieliszki trunku. Kieliszki napełniamy nalewką do wysokości około 2/3 objętości kieliszka. Nalewki pijemy powoli ( nie spiesząc się ), małymi łykami. Przy każdym łyku nalewki delektujemy się jej smakiem, aromatem i kolorem. Gdy jesteśmy u kogoś w gości i zostaniemy poczęstowani domową nalewką , warto po skosztowaniu podzielić się naszymi wrażeniami ( szczególnie tymi pozytywnymi ) na temat danego trunku, jakim zostaliśmy poczęstowani. 

 

   

 Pozdrawiam serdecznie !

 

 

Jak pozbyć się pestycydów i bakterii z owoców.

 

Cytrusy trzeba dokładnie umyć.

 Zakupione przez nas owoce czy to cytrusy, czy rodzime jabłka lub gruszki, zanim trafią na nasze stoły, są dotykane przez wiele osób, a niekiedy zwłaszcza cytrusy są opryskiwane różnego rodzaju pestycydami, konserwantami. Jest kilka prostych sposobów, aby pozbyć się z nich bakterii i pestycydów.

        Sposób 1
 Wlej do garnka najlepiej emaliowanego 1 l wody, dodaj do niej 1 czubatą łyżkę sody oczyszczonej, dokładnie wymieszaj. Zanurz w wodzie owoce przez 3 minuty ( jeśli część owoców nie jest zanurzona w wodzie, obracaj je od czasu do czasu ). Po tym czasie wyjmij owoce z wody i opłucz pod bieżącą wodą z kranu, osusz. Woda, w której kąpaliśmy owoce, może zmienić kolor, w zależności od użytych oprysków ( pestycydów ) będzie żółta lub mętna, wylewamy ją do zlewu.

       Sposób 2
 Do garnka najlepiej emaliowanego wlej 1 l wody, dodaj pół szklanki octu winnego lub jabłkowego ( możesz użyć też octu zwykłego,
spirytusowego ), wymieszaj dokładnie. W wodzie zanurz owoce tak, aby były nią całkiem przykryte ( jeśli część owoców nie jest zanurzona w wodzie, obracaj je od czasu do czasu ). Trzymaj w wodzie owoce przez 3 minuty, następnie wyjmij je i opłucz pod bieżącą wodą z kranu, osusz.

        Sposób 3
 Wymieszaj dokładnie ze sobą 120 ml octu winnego lub jabłkowego, 120 ml świeżo wyciśniętego soku z cytryny oraz 120 ml wody. Przygotowany roztwór wlej do czystego opryskiwacza lub butelki z atomizerem. Spryskaj dokładnie płynem owoce, pozostaw na 3 minuty. Następnie opłucz owoce pod bieżącą wodą , osusz. Płyn ten możesz przechowywać w lodówce nie dłużej jednak niż 1 miesiąc.

 Soda oczyszczona, ocet jabłkowy, winny i spirytusowy oraz sok z cytryny mają właściwości bakteriobójcze i pomagają rozpuścić pestycydy, którymi były opryskane owoce. Teraz nasze owoce możemy spokojnie wykorzystać do produkcji domowych trunków, koktajli lub po prostu zjeść.



              

  Pozdrawiam ! 

Jak zrobić alkohol o potrzebnej mocy.

W ten sposób zrobisz alkohol o potrzebnej mocy.

  

Dzisiaj pokażę Ci jak uzyskać pożądaną moc alkoholu. Przyda Ci się to np. podczas robienia nalewek czy likierów. Czasem jest tak, że w przepisie jest nam potrzebny alkohol o mocy 45% lub 70%. Poniżej przedstawię tabelkę , z której dowiesz się w jakich proporcjach zmieszać spirytus z wodą , aby uzyskać potrzebną nam moc alkoholu.

  Potrzebna moc    Ilość spirytusu        Ilość wody
      alkoholu              95 % w ml                     w ml
      
      30 %             320 ml            700 ml            

      35 %             370 ml            660 ml 

      40 %             420 ml            600 ml
      45 %             470 ml            560 ml
      50 %             530 ml            500 ml
      60 %             630 ml            400 ml
      70 %             740 ml            290 ml

      80 %             840 ml            180 ml

      90 %             950 ml             60 ml                           
           

 Jeśli więc chcesz zrobić 1 l alkoholu o mocy 50 % to musisz zmieszać 530 ml spirytusu 95 % z 500 ml przegotowanej i wystudzonej wody.
 Łatwo zauważyć, że po zsumowaniu liczb wynik będzie większy niż 1000 ml, czyli 1 l. Podczas mieszania spirytusu z wodą następuje wydzielanie się ciepła przy jednoczesnym zmniejszaniu się objętości płynu. Dlatego więc, aby otrzymać 1 l alkoholu musimy wlać odrobinę więcej spirytusu i wody.

 Pytania możesz zadawać w komentarzach.

         
  Pozdrawiam gorąco !

 

 

Kiedy pozyskujemy sok z brzozy ( oskołę ).

 

Sok z brzozy pozyskujemy wczesną wiosną.

 Sok z brzozy pozyskujemy na przedwiośniu, to jest w marcu ( najlepiej w pierwszej połowie ), gdy temperatury w dzień wzrastają powyżej zera. Nawiercamy w pniach drzew brzozy otwory ( na wysokości około 1,5 m od ziemi ) o średnicy około 8 - 10 mm oraz o głębokości około 6 - 8 cm. Powinny one być wywiercone lekko na skos, tak aby były lekko pochylone na zewnątrz, czyli wylot otworu powinien być około 1 cm niżej niż jego koniec. Liczba nawierceń w jednym pniu zależy od średnicy drzewa mierzonej na wysokości  1,3 m od ziemi ( tzw. pierśnicy ). Przy średnicy pnia 18 - 25 cm możemy wykonać tylko 1 nawiert, 26 - 35 cm możemy wykonać 2 nawierty, oczywiście nie jeden obok drugiego tylko w odległości kilkunastu centymetrów. Natomiast przy średnicy pnia od 36 i więcej cm możemy wykonać 3 nawierty. Do nawierconego otworu wkładamy jeden z końców gumowej lub plastikowej  rurki np. do zlewania wina, natomiast drugi koniec wkładamy do szklanej butli. Szyjkę butli zabezpieczamy przed dostaniem się zanieczyszczeń ! Najlepiej jest zrobić dziurkę w korku butli o średnicy trochę większej niż nasz wężyk i zakleić ją np. lakiem. Butlę stawiamy najlepiej na ziemi i zabezpieczamy ją przed przewróceniem się , np. obstawiając ją dookoła kamieniami, śniegiem  itp. Po zakończeniu pobierania wszystkie otwory musimy zakleić, zabezpieczyć, aby drzewo nie zostało zaatakowane przez patogeny np. grzyby. Robimy to w następujący  sposób : Do otworów wbijamy za pomocą młotka lub czystego kamienia ( niezanieczyszczonego ziemią ) drewniane kołki o średnicy większej około 1 mm niż otwory i długości większej o 1 cm niż głębokość otworu. Miejsca te możemy dodatkowo posmarować maścią ogrodniczą , aby mieć pewność, że drzewo nie zostanie zaatakowane przez infekcje. Na koniec jeszcze jedna rada, sok pozyskujemy tylko z drzew, które rosną z dala od dużych zakładów przemysłowych, dróg itp.

   Życzę zdrowia !

Kiedy zbieramy młode pędy sosny ( na nalewkę, syrop ).

 

Młode pędy sosny.

Najlepsze na nalewki lub syrop są młode pędy sosny zbierane z młodych sosen rosnących na piaszczystych, dobrze nasłonecznionych polanach z dala od dróg i zakładów przemysłowych.  Młode pędy sosny zbieramy wiosną , najczęściej pod koniec kwietnia lub na początku maja, kiedy na drzewach pojawiają się młode przyrosty. Ich długość powinna mieć około 10 - 12 cm. Młode pędy sosny najlepiej jest obcinać sekatorem lub ostrym nożem czy nożyczkami. Czynność tę najlepiej wykonywać w gumowych lub lateksowych rękawiczkach, w ten sposób nie poplamimy rąk żywicą , którą później trudno domyć. Przy zrywaniu pamiętajmy, że nie wolno zrywać pędów ze wszystkich gałęzi danej sosny, a nawet wszystkich pędów z jednej gałęzi sosny. Drzewo ma rosnąć dalej i nie możemy go zniszczyć. Nie łamiemy też gałęzi w celu pozyskania pędów.

               
   Pozdrawiam gorąco !

 

Kiedy i gdzie zbieramy czosnek niedźwiedzi.

 

Nie zbieramy czosnku niedźwiedziego dziko rosnącego !

 Czosnek niedźwiedzi rośnie dziko w lasach całej Europy i niektórych rejonach Azji. Lubi wilgotne podłoże i zacienione miejsca pod drzewami. W Polsce młode listki czosnku niedźwiedziego pojawiają się już na przełomie marca i kwietnia. Szczególnie dużo rośnie go w Bieszczadach, Puszczy Kampinoskiej, Białowieskiej i w okolicach Sandomierza. Jego cechą charakterystyczną są długie do 20 - 30 cm wysokości lancetowate liście, a także wydzielające intensywny czosnkowy zapach kuliste, białe kwiatostany z pojedynczymi gwiaździstymi kwiatami, które znajdują się na długich (do 50 cm) łodygach. Białe kwiaty zawierają szkodliwe substancje, dlatego nie są jadalne i nie zbieramy ich. Czosnek niedźwiedzi jest rośliną częściowo chronioną , dlatego nie można go zrywać w lesie ! Za zbieranie czosnku niedźwiedziego w lasach grozi kara grzywny.  Czosnek niedźwiedzi możemy pozyskiwać z własnej uprawy lub kupić go na straganie od kogoś kto go uprawia.
 Liście czosnku niedźwiedziego są łudząco podobne do rosnących w tym samym czasie liści konwalii majowej, których zjedzenie może doprowadzić do zatrucia. Liście obu tych roślin można łatwo odróżnić, wystarczy zerwać kawałek listka i powąchać, liście czosnku będą mieć lekki zapach czosnku.
 Liście czosnku niedźwiedziego zbieramy pod koniec marca, do końca kwietnia, zanim zacznie kwitnąć. Kwitnący czosnek nie ma już tyle cennych właściwości. Najbardziej wartościowe są młode listki o długości około 10 - 12 cm. Liście czosnku najlepiej jest obcinać ostrym sekatorem lub zwykłymi nożyczkami, wtedy nie uszkodzimy cebulek rośliny. Pamiętajmy też, aby nie zrywać wszystkich liści z jednej rośliny, zostawmy jej kilka małych listków, niech dalej się rozwija i zakwitnie.
 

Młode liście czosnku niedźwiedziego . 

Najlepsze są młode listki, to one zawierają najwięcej cennych właściwości.

   Pozdrawiam !

Dojrzewanie ( starzenie ) domowych nalewek.

 

Nalewki przechowujemy w ciemnym i chłodnym miejscu.

 

 Nalewki po zabutelkowaniu muszą być poddane dojrzewaniu, dzięki temu nabiorą odpowiedniego saku i aromatu. Proces dojrzewania powinien odbywać się w ciemnym i chłodnym miejscu. Najlepszym miejscem będzie piwniczka, nieogrzewana spiżarnia lub garaż. Najbardziej optymalną temperaturą , w jakiej powinny dojrzewać domowe nalewki to 8 - 14 C. Trzeba pamiętać, aby temperatura w miejscu, gdzie dojrzewają nasze nalewki, nie spadła poniżej zera, dlatego nie powinniśmy ich przechowywać np. w altankach ogrodowych, zwłaszcza w zimie. Jeśli nie dysponujemy wyżej wymienionymi miejscami, to możemy nasze nalewki przechowywać w pokoju ( sypialni ) np. w szafie na najniższej półce. Aby ograniczyć dostęp światła butelki z alkoholem, możemy włożyć do kartonu lub przykryć szarym papierem. Dojrzewanie to czas, gdy nalewka nabiera charakteru. W tym czasie wszystkie smaki się ''przegryzają '', nie należy jej w tym czasie przeszkadzać, ani próbować, choć bardzo nas korci. Warto poczekać, a nalewka odwdzięczy nam się wtedy wspaniałym smakiem i aromatem. Czas dojrzewania nalewki zależy, z jakiego surowca została zrobiona. Nalewki owocowe zazwyczaj wymagają dojrzewania od 3 do 6 miesięcy. Natomiast nalewki z dodatkiem ziół czy ziołowe powinny dojrzewać rok lub nawet kilka lat. W każdym przepisie podany jest czas dojrzewania nalewki. Podczas dojrzewania oraz leżakowania nalewek należy ograniczyć do minimum dostęp światła. Światło ma bardzo negatywny wpływ, zwłaszcza na kolor nalewki ( barwinki zaczną się utleniać i stracą swój piękny kolor ). Dotyczy to szczególnie nalewek o jasnej barwie ( dereniówki, malinówki itp. ). Niektórzy słyszałem, chcą oszukać naturę i przyspieszają proces dojrzewania nalewek poprzez ogrzewanie ich w piekarniku w odpowiedniej temperaturze i odpowiednim czasie albo poddają je ultradźwiękom. Ja zdecydowanie nie polecam tych metod, dobrej nalewce potrzebny jest czas. 

 

  Pozdrawiam !

 

     

Co to jest maceracja ?

 

Macerację musi przejść każdy trunek

 

 Podczas produkcji domowych nalewek i likierów każdy trunek musimy poddać maceracji. Maceracja  jest to proces, który polega na wydobyciu z owoców lub ziół cennych składników przy pomocy alkoholu. Macerację przeprowadzamy zawsze w szklanych naczyniach np. słojach lub gąsiorkach. Naczynia te musimy wcześniej dokładnie wymyć ( najlepiej bez chemicznych detergentów np. płynu do mycia naczyń ), wyparzyć, a następnie osuszyć. Podczas maceracji naczynia muszą być szczelnie zamknięte, wieczkiem lub korkiem. Gdy nie mamy pewności czy wieczko lub korek jest szczelny, możemy go uszczelnić lakiem, wtedy będziemy mieć pewność, że do naszego nalewu nie dostanie się powietrze. Najlepiej gdy naczynie jest wypełnione do 2/3 pojemności. Maceracja trwa od kilku nawet do kilku lat, wszystko zależy od surowca, jaki poddaliśmy maceracji. W każdym przepisie jest to dokładnie podane, jak długo powinna przebiegać maceracja. Podczas maceracji zaleca się częste wstrząsanie naczyniem, w ten sposób szybciej i więcej cennych składników przedostanie się do alkoholu, a oto nam przecież chodzi podczas produkcji domowych trunków. Macerację przeprowadzamy w ciepłym i nasłonecznionym miejscu ( to dotyczy się szczególnie nalewów  owocowych ) lub zgoła odmiennie w ciemnym i chłodnym miejscu ( dotyczy to nalewów przygotowanych z ziół ). W każdym przepisie jest to określone w jakich warunkach powinna przebiegać maceracja. Po skończonej maceracji musimy nalew przefiltrować, ale o tym w innym razem.

 

 Pozdrawiam serdecznie !